Consultatie- en verhoorbijstand
U heeft recht op bijstand voorafgaand én tijdens het verhoor. Als u bent aangehouden wegens een feit waarvoor voorlopige hechtenis kan worden opgelegd is deze bijstand voor u kosteloos. De politie is verplicht u hierop te wijzen. U heeft het recht een advocaat van uw voorkeur op te geven. De advocaat is zo snel mogelijk maar in ieder geval binnen twee uur op het politiebureau om u bij te staan.

Het is bewezen dat bijstand van een advocaat tijdens het politieverhoor, dat verhoor zorgvuldiger, efficiënter, nauwkeuriger en simpelweg beter maakt. U overziet niet altijd alle gevolgen van wat u verklaart vaak niet, wat de aard en omvang van uw mogelijke betrokkenheid ook is. De advocaat wel.

Aanhouding en onderzoek
De politie mag u na de aanhouding maximaal negen uur ophouden voor onderzoek. De tijd tussen 0:00 en 9:00 telt hierbij niet mee.

Uw rechten
U heeft na aanhouding als verdachte de volgende rechten:

• Recht op inzage in de stukken (na 1^e verhoor)
• Recht om iemand in kennis te stellen
• Recht om advocaat te spreken/bellen
• Recht om indien nodig een arts te raadplegen
• Recht op (eventueel) benodigde medicijnen

Zwijgrecht
U kunt tijdens het verhoor te allen tijde gebruik maken van uw zwijgrecht. Uw verklaring kan bewijs tegen u leveren en daaraan hoeft u niet mee te werken. U bent vrij om zich tijdens het gehele verhoor op uw zwijgrecht te beroepen, maar dit kan ook ten aanzien van specifieke vragen. Besluit u wel een verklaring af te leggen, verklaar dan naar waarheid. Overleg hierover eerst met uw advocaat. Onderteken de verklaring pas, wanneer deze juist is opgeschreven. Overleg ook hierover eerst met uw advocaat.

Verschoningsrecht
Familieleden kunnen niet gedwongen worden om over elkaar te verklaren. U kunt zich ten aanzien van vragen over uw familie te allen tijde op uw verschoningsrecht beroepen.

Inverzekeringstelling
U kunt na de ophouding voor onderzoek in verzekering worden gesteld. Redenen hiervoor zijn:

• Voldoende grond voor de verdenking
• Noodzaak tot verder onderzoek
• Uitreiking van bijvoorbeeld een dagvaarding of strafbeschikking

Deze periode beslaat maximaal drie dagen, maar kan in uitzonderlijke gevallen met nogmaals drie dagen verlengd worden.

Na de inverzekeringstelling kunt u eventueel op vordering van het Openbaar Ministerie door de rechter-commissaris in bewaring worden gesteld (zie fase voorlopige hechtenis).

Na de periode van aanhouding, ophouding voor verhoor en inverzekeringstelling (op het politiebureau) volgt eventueel een periode van voorlopige hechtenis.

De voorlopige hechtenis is de fase vanaf inbewaringstelling bij de rechter-commissaris. Op vordering van het Openbaar Ministerie kunt u in bewaring worden gesteld in een Huis van Bewaring voor de duur van 14 dagen.

Na ommekomst van deze 14 dagen kan de Officier van Justitie, indien hij/zij daartoe bezwaren en gronden aanwezig acht, de raadkamer van de Rechtbank vragen om de gevangenhouding te bevelen. Dat kan voor maximaal 90 dagen.

Voorlopige hechtenis is alleen toegelaten bij in de wet genoemde misdrijven, indien er:

• ernstige bezwaren bestaan; en
• er – in de wet genoemde – gronden zijn om u langer vast te houden.

Uw advocaat staat u bij in deze fase van de voorlopige hechtenis; bij de rechter-commissaris te tijde van de voorgeleiding en bij de raadkamerzitting(en) waar over (verlenging van) gevangenhouding wordt beslist.

Uw advocaat kan verzoeken om afwijzing van de vordering, opheffing van de voorlopige hechtenis en schorsing van de voorlopige hechtenis. De rechter kan schorsingsvoorwaarden vaststellen, denk daarbij bijvoorbeeld aan: een contact- en/of een locatieverbod, locatiegebod, meldplicht bij de reclassering, verbod gebruik verdovende middelen en/of alcohol, etc.

Voor het verstrijken van deze periode van voorlopige hechtenis (van maximaal 104 dagen) moet uw strafzaak door de rechtbank ter zitting worden behandeld. In de regel inhoudelijk maar indien dat nog niet mogelijk is omdat bijvoorbeeld onderzoeken nog niet zijn afgerond, zal dat een zogenoemde “pro forma” zitting zijn.

Als u een dagvaarding heeft ontvangen, staat daar in op welke datum en in welke plaats u voor welke rechter moet verschijnen. Deze rechter kan zijn een kantonrechter, politierechter of meervoudige kamer.

Het is in alle zaken, hoe klein ze ook lijken, van belang om contact op te nemen met een gespecialiseerde strafrechtadvocaat. Niet in de laatste plaats omdat de rechter uw zaak behandelt op basis van het tevoren opgemaakte, schriftelijke procesdossier. Voor een goede en effectieve verdediging is het essentieel dat dit procesdossier wordt opgevraagd en bestudeerd zodat de zitting voldoende voorbereid kan worden. Teveel verdachten gaan zonder advocaat en met alleen de dagvaarding in de hand naar een zitting. De kans is groot dan overvallen te worden met informatie die niet bekend is of weerlegd moet en had kunnen worden. Voorbereiding is essentieel!

Kantonrechter

De kantonrechter behandelt in feite alleen overtredingen, zoals bijvoorbeeld verkeersboetes of bezit van softdrugs voor eigen gebruik. De kantonrechter doet in de meeste gevallen direct na de zitting uitspraak.

Politierechter

Veruit de meeste dagvaardingen betreffen een oproep voor de politierechter. De politierechter is een rechter die de eenvoudige strafzaken en misdrijven behandelt. De politierechter kan niet meer dan 12 maanden gevangenisstraf opleggen. Vaak gaat het bij de politierechter om zaken waar geldboetes of taakstraffen voor worden opgelegd. Een politierechter doet in de meeste gevallen direct uitspraak, waardoor u weet waar u aan toe bent.

Meervoudige kamer

De meervoudige kamer is belast met het berechten van meer ingewikkelde en zwaardere strafzaken. De meervoudige kamer bestaat uit drie rechters. De behandeling kan, zeker bij grote strafzaken, soms meer dan een zittingsdag in beslag nemen. De meervoudige kamer doet anders dan de kanton- en politierechter niet direct uitspraak na de behandeling van de zaak. In bijna alle gevallen volgt het vonnis maximaal 14 dagen na de behandeling van de zaak ter zitting.

Anders dan de politierechter kan de meervoudige strafkamer wel een langere gevangenisstraf dan 12 maanden opleggen. Bovendien kan de meervoudige kamer (bijvoorbeeld) de maatregel van tbs opleggen en de maatregel plaatsing in een inrichting voor stelselmatige daders (ISD).

U kunt bij de uitspraak aanwezig zijn. Dit is niet verplicht. Ook als u niet aanwezig bent bij de uitspraak bent u dezelfde dag nog op de hoogte van uw vonnis. Uw advocaat kan op de dag van de uitspraak contact opnemen met de strafgriffie.

Heeft u een dagvaarding ontvangen? Neem dan contact op met een in het strafrecht gespecialiseerde advocaat.

Bent u het niet eens met de uitspraak (het vonnis) van de rechtbank in uw strafzaak?

Wilt u laten beoordelen of u met een andere (wijze van) verdediging in hoger beroep (meer) kans van slagen geeft?

Neemt u dan tijdig contact op met een in het strafrecht gespecialiseerde advocaten.

De hoofdregel is dat tegen een beslissing van de rechtbank binnen 2 weken na de uitspraak van de rechtbank  hoger beroep moet worden ingesteld. Uitzonderingen zijn eventueel mogelijk indien u niet of later kennis kreeg van de zitting of uitspraak.  

Door het (tijdig) instellen van hoger beroep wordt de uitspraak van de rechtbank nog niet definitief, waardoor een opgelegde straf niet ten uitvoer kan worden gelegd (behoudens eventueel uitvoerbaar bij voorraad verklaarde bijzondere voorwaarden). Ook een hiermee te bewerkstelligen uitstel van executie kan reden zijn om hoger beroep in te (laten) stellen.

Als u zelf nog geen hoger beroep heeft ingesteld zal uw advocaat dit voor u doen. Het is mogelijk en soms ook zeer raadzaam om gedeeltelijk hoger beroep in te stellen.

Nadat uw advocaat met u heeft besproken hoe de verdediging in hoger beroep vorm zou moeten krijgen, zal uw advocaat in overleg met u tijdig in een zgn. appèlschriftuur uw bezwaar (de zgn. grieven) tegen het vonnis van de rechtbank bij het gerechtshof bekend maken.

Ook is het noodzakelijk om in dit appèlschriftuur zgn. onderzoekswensen op te voeren, zoals het (alsnog of nogmaals) horen van getuigen of het aanvragen van deskundigenrapportage. De rechtspraak heeft strenge juridische eisen gesteld aan het (succesvol) indienen van dergelijke onderzoekswensen. Voor het welslagen van uw hoger beroep is het dus van groot belang dat u zich hierin laat bijstaan door een in het strafrecht gespecialiseerde advocaat.

Uw advocaat staat u bij gedurende de gehele procedure in hoger beroep. Van het horen van getuigen tot aan een gezamenlijke voorbereiding van de zitting bij het gerechtshof, waar uw advocaat uiteraard ook namens u zal pleiten. Ook adviseert uw advocaat na de uitspraak in hoger beroep over het al dan niet instellen van beroep in cassatie.

Cassatie

De Hoge Raad der Nederlanden is de hoogste rechter in Nederland op het gebied van strafrecht. De procedure bij de Hoge Raad heet cassatie

Cassatieprocedures in strafzaken bij de Hoge Raad vereisen een specifieke deskundigheid van een in het strafrecht gespecialiseerde advocaat omdat de rechtsgang slechts formeel wordt beoordeeld. Zonder advocaat mag niet bij de Hoge Raad worden geprocedeerd.

De Hoge Raad casseert (vernietigt) een uitspraak van het gerechtshof slechts in de (uitzonderlijke) gevallen waarin het recht verkeerd is toegepast of er onvoldoende is gemotiveerd. 

Wilt u laten beoordelen of een uw strafzaak in cassatie kans van slagen heeft?

Neemt u dan tijdig contact op met een in het strafrecht gespecialiseerde advocaat.

De hoofdregel is dat tegen een beslissing van het Gerechtshof binnen 2 weken na de uitspraak van het Gerechtshof cassatie moet worden ingesteld. Uitzonderingen zijn eventueel mogelijk indien u niet of later kennis kreeg van de zitting of uitspraak.  

Als u zelf nog geen cassatie heeft ingesteld zal uw advocaat dit voor u doen.

Door het (tijdig) instellen van cassatie wordt de uitspraak van het Gerechtshof nog niet definitief, waardoor een opgelegde straf niet ten uitvoer kan worden gelegd (behoudens eventueel uitvoerbaar bij voorraad verklaarde bijzondere voorwaarden). Ook een hiermee te bewerkstelligen uitstel van executie kan reden zijn om cassatie in te (laten) stellen.

Na het instellen van cassatie volgt een volledig schriftelijke procedure, die van enkele maanden tot meer dan een jaar kan duren. Dit is afhankelijk van de vraag of er al dan niet zgn. middelen van cassatie (specifieke klachten) worden aangevoerd en /of het beroep in cassatie ontvankelijk is. Het komt geregeld voor dat een beroep in cassatie niet-ontvankelijk wordt verklaard wegens onvoldoende belang of omdat de klachten klaarblijkelijk niet tot cassatie kunnen leiden (selectie aan de poort, art. 80a RO).

De meervoudige kamer kan naast straffen ook maatregelen opleggen. Een van deze maatregelen is de maatregel tot terbeschikkingstelling (kort gezegd: tbs).

Een tbs kan worden gecombineerd met een tijdelijke onvoorwaardelijke gevangenisstraf. Bij een dergelijke combinatie geldt de hoofdregel dat eerst de gevangenisstraf moet worden uitgezeten, voordat de tbs gaat beginnen. De Hoge Raad heeft bepaald dat tbs niet in combinatie met een levenslange gevangenisstraf kan worden opgelegd.

De tbs kan alleen worden opgelegd als het gaat om strafbare feiten waarop vier jaar gevangenisstraf of meer staat en bij een aantal specifieke feiten, bijvoorbeeld: bedreiging met ernstige misdrijven, belaging, dood of letsel door schuld in het verkeer wegens roekeloosheid.

De tbs kan in twee vormen worden opgelegd:

1. tbs met verpleging van overheidswege (kort gezegd: dwangverpleging);
2. tbs met voorwaarden.

Tbs met dwangverpleging

De tbs met dwangverpleging vindt plaatst in een tbs-kliniek. Er is dan sprake van gedwongen opname.

De tbs met dwangverpleging kan opgesplitst worden in twee vormen:

1. de gemaximeerde tbs: deze tbs-vorm kan worden opgelegd voor maximaal vier jaar;
2. de “gewone” tbs: deze tbs wordt opgelegd voor de duur van twee jaar en kan in principe oneindig worden verlengd met twee of één jaar. Het gaat dan om een misdrijf dat gericht is tegen of gevaar veroorzaakt voor de lichamelijke integriteit van een of meerdere personen. Bij elke verlenging moet de rechter kijken of de tbs nog voldoet aan het gevaarscriterium. Tegen elke verlenging van de tbs kunt u hoger beroep instellen bij het gerechtshof.

Als de behandeling aanslaat, kan de tbs met dwangverpleging voorwaardelijk (niet te verwarren met tbs met voorwaarden) worden beëindigd.

Tbs met voorwaarden

Bij tbs met voorwaarden wordt u niet onder dwang in een kliniek opgenomen. De rechter stelt allerlei voorwaarden vast waaraan u zich moet houden. De behandeling vindt dan meestal plaats in een poliklinisch/ ambulant kader, maar kan ook een klinische opname of het innemen van medicatie inhouden. Als u zich niet aan de voorwaarden houdt, kan de tbs met voorwaarden door de rechter worden omgezet in een tbs met dwangverpleging. Deze tbs kan worden opgelegd voor de duur van twee jaren en telkens met één of twee jaren worden verlengd. De maximale duur van tbs met voorwaarden is negen jaren.

Deze vorm van tbs kan in combinatie met een onvoorwaardelijke gevangenisstraf voor maximaal vijf jaren worden opgelegd.

Psychiatrische en psychologische rapportage

Voorwaarde voor het opleggen van TBS is dat er over de verdachte door een psychiater en een psycholoog advies is uitgebracht. De verdachte wordt opgeroepen om aan het opmaken van een dergelijke rapportage zijn medewerking te verlenen. Soms bepaalt de rechter dat de verdachte daartoe wordt opgenomen en geobserveerd in het Pieter Baan Centrum.

Als een dergelijke situatie zich in uw strafzaak voordoet zal uw advocaat uitgebreid stilstaan bij de verschillende juridische en praktische aspecten daarvan en u voorzien van advies, bijvoorbeeld over het al dan niet meewerken aan totstandkoming van de rapportages.

Procedure verlenging duur TBS

Niet eerder dan twee maanden en niet later dan één maand vóór het tijdstip waarop de terbeschikkingstelling door tijdsverloop zal eindigen, kan het openbaar ministerie een vordering indienen tot verlenging van de terbeschikkingstelling.

Indien de tbs-gestelde van overheidswege wordt verpleegd wordt bij de vordering van de officier van justitie overgelegd een recent opgemaakt advies afkomstig van het hoofd van de inrichting en een afschrift van de wettelijke aantekeningen met betrekking tot de tbs-gestelde.

Indien de tbs-gestelde niet van overheidswege wordt verpleegd, wordt bij de vordering overgelegd een recent opgemaakt advies van de reclassering en van de psychiater, die zelf de tbs-gestelde heeft onderzocht.

Wanneer de totale duur van de TBS een periode van 4 jaar of een veelvoud te boven gaat geldt als extra eis dat voor de verlenging van de TBS een multidisciplinair onderzoek en advies is vereist van gedragsdeskundigen die niet verbonden zijn aan de inrichting.

De wet schrijft tegenwoordig verplicht voor dat de TBS eerst voorwaardelijk beëindigd moet zijn geweest voor minimaal een jaar, voordat de TBS met dwangverpleging definitief kan worden beëindigd.