Een veel gestelde vraag door cliënten die worden verdacht van een strafbaar feit is of ze dan ook een strafblad krijgen. Vaak is de belangrijkste reden achter die vraag gelegen in het al dan niet kunnen verkrijgen van een Verklaring Omtrent Gedrag (hierna: VOG).

Terminologie

Met de inwerkingtreding van de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens per 1 april 2004 is het zogenaamde strafregister vervallen en daarmee eigenlijk ook het “strafblad”. In dit strafregister werden alleen gegevens genoteerd met betrekking tot onherroepelijke rechterlijke veroordelingen. In het maatschappelijk leven wordt echter nog steeds het begrip “strafblad” gebruikt, waaronder het volledige uittreksel justitiële documentatie wordt verstaan, oftewel het historisch overzicht van alle justitiële antecedenten. Omwille van de helderheid, zal in deze blog ook de oude terminologie “strafblad” worden gehanteerd.

Wettelijk kader

In de Wet justitiële en strafvorderlijke gegevens en het Besluit justitiële en strafvorderlijke gegevens staat beschreven in welke situatie strafvorderlijke en justitiële gegevens (zoals bijvoorbeeld veroordelingen en strafbeschikkingen) worden verwerkt en dus op het strafblad komen te staan.

Misdrijven

Wordt u verdacht van een misdrijf? Dan krijgt u, als u ouder bent dan 12 jaar, een strafblad vanaf het moment dat het Openbaar Ministerie (hierna: OM) uw zaak gaat vervolgen. Het misdrijf waarvan u werd verdacht, blijft op het strafblad staan, ook als het OM besluit om u niet (verder) te vervolgen (sepot) of als de rechter u vrijspreekt.

Overtredingen

Als u veroordeeld wordt voor een overtreding, dan krijgt u meestal een strafblad. Ook zonder veroordeling kunt u een strafblad krijgen. Dit is mogelijk als het OM besluit om u niet (verder) te vervolgen (sepot), doch onder bepaalde aan u gestelde voorwaarden (zoals bijvoorbeeld een contact- of straatverbod). Echter: bij een geldboete van de rechter of het OM van minder dan € 130,- krijgt u geen strafblad. Krijgt u van de rechter een extra straf bovenop de geldboete? Dan kunt u wel een strafblad krijgen.

In deze drie gevallen volgt dus geen aantekening op het strafblad:

1. Er wordt een strafbeschikking opgelegd van minder dan 130 euro;
2. De zaak wordt geseponeerd (zonder voorwaarden); of
3. De rechter legt een geldboete op van minder dan 130 euro (zonder bijkomende straf).

Mulder-gedragingen zijn bepaalde lichtere verkeersovertredingen. U kunt ze herkennen aan de “M” in de rechterbovenhoek van de brief met de boete die u van het Centraal Justitieel Incassobureau (CJIB) heeft gekregen. Een Mulder-gedraging komt niet op uw strafblad.

Strafbeschikkingen

Uitgevaardigde en geaccepteerde strafbeschikkingen worden ook op het strafblad vermeld, met uitzondering van strafbeschikkingen naar aanleiding van overtredingen, waarin een geldboete wordt opgelegd van minder dan 130 euro.

Hoe lang blijft een strafblad bewaard?

Er gelden bewaartermijnen van de informatie op het strafblad. De wet bepaalt hoe lang de informatie blijft staat. Die termijn is verschillend voor misdrijven en overtredingen.

Wanneer worden justitiële gegevens van overtredingen verwijderd?

• 5 jaar na de einduitspraak of 5 jaar na het volledig betalen van een strafbeschikking;
• 10 jaar na de einduitspraak als er een vrijheidsstraf of een taakstraf is opgelegd of 10 jaar na het volledig voldoen van de strafbeschikking als een taakstraf is opgelegd;
• 2 jaar na het overlijden van de persoon op wiens strafblad het feit staat.

Wanneer worden justitiële gegevens van misdrijven verwijderd?

De verwijderingstermijn van misdrijven hangt onder meer af van het strafmaximum dat voor het feit in de wet staat (dat is dus niet de straf die iemand kreeg, maar de straf die iemand volgens de wet maximaal had kunnen krijgen).

Echter kan bij misdrijven de bewaartermijn verlengd worden als er een nieuwe einduitspraak wordt gedaan voor een ander misdrijf. De bewaartermijn van 20 en 30 jaar wordt verlengd als er een nieuwe einduitspraak volgt voor een ander strafbaar feit.

Als er geen sprake is van verlenging, worden de justitiële gegevens van misdrijven verwijderd:

• Bij misdrijven waarvoor u volgens de wet minder dan zes jaar gevangenisstraf voor kunt krijgen:
• 20 jaar na de einduitspraak of 20 jaar na het volledig voldoen van de strafbeschikking;
• In ieder geval 12 jaar na het overlijden van de persoon op wiens strafblad het feit staat;
• Bij misdrijven waarvoor u volgens de wet meer dan zes jaar gevangenisstraf voor kunt krijgen:
• 30 jaar na de einduitspraak of 30 jaar na het volledig voldoen van de strafbeschikking tenzij de duur van de gevangenisstraf of vrijheidsbenemende maatregel (bijvoorbeeld tbs) langer is dan 20 jaar, dan wordt de termijn van 30 jaar verlengd met 20 jaar (dus verwijdering na 50 jaar);
• In ieder geval 20 jaar na het overlijden van de persoon op wiens strafblad het feit staat.

Bij alle zedenmisdrijven (ongeacht de opgelegde straf of het strafmaximum), bij levenslange gevangenisstraf of wanneer een maatregel zoals tbs langer dan 40 jaar duurt: na 80 jaar.

Verklaring Omtrent Gedrag

Dat iemand een strafblad heeft, betekent niet direct dat deze persoon geen VOG kan krijgen. De regels die gelden voor het verkrijgen van een VOG zijn anders dan de regels die gelden voor het opslaan van gegevens over strafbare feiten in de justitiële documentatie. De beoordeling van de VOG is maatwerk. Er wordt – kort gezegd – gekeken of u strafbare feiten op uw naam heeft staan die een risico vormen voor de functie of het doel waarvoor u de VOG aanvraagt. De omstandigheden zijn dan mede van groot belang.