Op dinsdag 23 juni 2020 is het wetsvoorstel Straffen en Beschermen door de Eerste Kamer aangenomen. Met de inwerkingtreding van deze nieuwe wet worden veroordeelden die zijn veroordeeld tot een gevangenisstraf van 2 jaar of meer, niet meer na tweederde van hun straf voorwaardelijk in vrijheid gesteld. De voorwaardelijke invrijheidstelling wordt beperkt tot maximaal 2 jaar voor de einddatum van de straf.

Criteria voorwaardelijke invrijheidstelling

Het openbaar ministerie (OM) gaat per individueel geval beslissen of een voorwaardelijke invrijheidstelling überhaupt zal worden verleend. Bovendien kan het OM beslissen dat een beslissing over de voorwaardelijke invrijheidstelling wordt uitgesteld.

De aspecten die bij de beslissing over het verlenen van voorwaardelijke in vrijheidstelling worden betrokken zijn:

• de mate waarin de gedetineerde door zijn gedrag heeft doen blijken van bijzondere geschiktheid tot terugkeer in de samenleving;
• de mogelijkheid om eventuele risico’s te beperken en te beheersen;
• de belangen van slachtoffers, nabestaanden en andere relevante personen.

Gevolgen

Het verlenen van vrijheden wordt dus afhankelijk van het gedrag van de veroordeelde. Bovendien krijgt de rechter een beperktere rol bij de tenuitvoerlegging van vrijheidsstraffen, nu de beslissing over de voorwaardelijke invrijheidstelling bij het OM ligt.

De veroordeelde kan tegen een afwijzende beslissing en tegen een beslissing tot uitstel bij de rechtbank een bezwaarschrift indienen, maar de rechter zal hierbij slechts terughoudend (mogen) toetsen.

Verschillen in overgangsperiode

De nieuwe regeling zal van toepassing zijn op alle veroordelingen tot een vrijheidsstraf die na de datum van inwerkingtreding van de nieuwe regeling worden uitgesproken. Dit betekent dat als bijvoorbeeld sprake is van een veroordeling tot een gevangenisstraf van 12 jaren vlak voor de inwerkingtreding van de nieuwe wet, de veroordeelde na 8 jaren voorwaardelijk in vrijheid zal worden gesteld. Na de inwerkingtreding van de nieuwe wet zal dit pas na 10 jaren zijn.

Naar verwachting zal de wet op 1 mei 2021 in werking treden.

Naar onze mening is bij totstandkoming van dit wetsvoorstel onvoldoende (zelfs geen zo lijkt het) rekening gehouden met de redenen waarom de voorwaardelijke invrijheidstelling destijds in het leven is geroepen en welke belangrijke rol deze heeft bij re-integratie in de maatschappij.

Vragen of strafrechtelijke vervolging of tenuitvoerlegging van straffen? Neem contact met ons op!